Matcha – od ceremonii do zielonych pierniczków

Matcha to herbata używana w tzw. ceremonii herbacianej. Piszę „tzw.” ponieważ w języku japońskim nie używa się tu nigdy słowa „ceremonia”. Japończycy mówią o „drodze herbaty” (chado lub sado) albo po prostu o „wrzątku na herbatę” (chanoyu). Dla tych, którzy „wstąpili na drogę herbaty” to rzeczywiście droga… samodoskonalenia, nauki szacunku i pokory wobec świata, wyciszenia, skupienia na tym co tu i teraz, na niepowtarzalności i wyjątkowości każdej chwili…
Dla patrzącego na herbaciane spotkania gaijina to jednak często nic innego jak „napuszony” rytuał – wystudiowane ruchy, wyreżyserowane do najmniejszych szczegółów wydarzenie, którego celem wydaje się prozaiczne zaparzenie kilku czarek herbaty. Stąd pewnie ta pretensjonalna „ceremonia”. Wszystkie przedmioty używane na spotkaniu herbacianym mają swoje znaczenie i symbolikę, wszystkie gesty i słowa są z góry ustalone… a jednak jest w tym jakaś magia…
Kiedy mieszkałam w Japonii raz w tygodniu chodziłam do znajomej na herbaciane spotkania i z kilkoma innymi cudzoziemkami próbowałyśmy nauczyć się parzenia herbaty zgodnie z obowiązującymi zasadami. Każde spotkanie kończyło się oczywiście czarką doskonałej matcha w towarzystwie słodkiego ciasteczka wagashi. Usiedziane na klęczkach nogi bolały przez kilka pierwszych tygodni, potem się przyzwyczaiłam 🙂
Niewiele pozostało mi z praktycznych umiejętności po tych spotkaniach. Zrozumiałam jednak ten szczególny „klimat” drogi herbaty i sens, jaki nadaje ona życiu jej adeptów. Szanuję i podziwiam tych, którzy potrafią tak bardzo skupić się na tej wyjątkowej dziedzinie sztuki, bo tak chyba należy to traktować.
Żeby poczuć chociaż namiastkę atmosfery herbacianego spotkania nie wystarczy poczytać, obejrzeć zdjęcia czy film. Trzeba to przeżyć i doświadczyć, potrzymać w dłoniach jedyny w sowim rodzaju matchawan i skosztować rozpływającej się w ustach, szmaragdowej i smakowicie goryczkowej herbaty z pianką. Wszystkim, dla których Japonia jest zbyt daleko by tam dotrzeć, polecam spotkania tu w Polsce, organizowane przez stowarzyszenia drogi herbaty. Znane mi są dwa oddziały – warszawski (sunshinkai) i krakowski (senshinkai). Warszawski oddział ma swoją stronę internetową: www.sunshinkai.org.pl.

Ale tak naprawdę nie o drodze herbaty chciałam dziś pisać, tylko o fenomenalnej herbacie matcha samej w sobie. Jest to dziś produkt masowej konsumpcji, a patrzący w przyszłość i pomysłowi Japończycy wykorzystują ten doskonały herbaciany proszek na tysiące sposobów. W każdej prawie kawiarni możemy zamówić dziś matcha au lait – seledynowy napój na ciepło lub na zimno z apetyczną delikatną pianką. Herbaciane ciasteczka i pierniczki, matcha aisu (lody z matchą), zielone czekoladki, piękne seledynowe biszkopty, serniki, kremy, sosy, posypki do ryżu. Matcha w swoich wszystkich kulinarnych wcieleniach zachwyca świeżym kolorem i doskonałym smakiem harmonijnie balansującym zwłaszcza słodkie dodatki.
Przepisów na napoje, desery i potrawy z herbatą matcha jest bez liku, ostatnio znalazłam je nawet w polskim necie. Zachęcam do eksperymentów, bo matcha jest pyszna, zdrowa i tak cudownie wiosenna….
W Nagomi matcha pojawi się w pierwszych dniach kwietnia. Świeżutka, wyhodowana, zmielona i oryginalnie zapakowana w eleganckie puszki na plantacji w Hoshino, w okolicach mojej ukochanej Fukuoki.

Zobacz również:

1. Matcha latte o poranku
2. Matcha czekoladki na wiosnę
3. Wizyta na plantacji herbaty w Hoshino (Yame)